Yuvarlak top ekonomisinin en kudretli ‘1 artı 17’ patronu
Futbol endüstrisi dünyada 1.6 trilyon dolar… Türkiye’de 5 milyar dolar… Peki bu âlemin 18 kişilik kadrosunda kimler var? Kimdir bu “power broker”lar…
Hürriyet
SPOR sadece spor değildir.
Dünyada performans sporları, 500 milyar dolarlık bir ekonomi.
Buna “bating” yani bahis ekonomisini, tekstili, maç seyrederken yenilen, içilenleri de eklerseniz,
1.6 trilyon dolarlık muazzam bir ekonomi çıkıyor karşınıza.
Dünyada sağlık ekonomisinin 1.1 trilyon dolar olduğunu düşünürseniz, sporun sadece spor olmadığını siz de anlarsınız.
Türkiye’ye gelince…
Sadece futbolun yayın hakları 500 milyon dolar.
Türkiye Süper Ligi’nin değeri 950 milyon Euro.
Bu İngiliz Premier Ligi’nin dörtte, Alman Bundesliga’sının yarısı değerinde bir büyüklük.
Türkiye’de resmi ve gayriresmi bahis ekonomisi için 1 milyar ile 2 milyar dolar arasında rakam veriliyor.
Tekstili, yiyecek içeceği eklerseniz, 5 milyar dolarlık bir ekonomi bu.
Kimdir bu muazzam ekonominin güç simsarları..
Kimdir bu “power-broker”lar…
Bu âlemin gizli açık kralları kimlerdir…
BİR NUMARALI GÜÇ: TAYYİP ERDOĞAN
STATLARDA çok seveni var, bir o kadar da sevmeyeni. Bazı statlarda zaman zaman tepkilere hedef olsa da, spor için aldığı kararlara hep yeşil kart gösteriliyor. Galatasaray’ın, Beşiktaş’ın Anadolu’nun modern statlarının inşasında onun vizyonu ve kararları etkili oldu. Milli Takım’ın teknik direktörünü o tayin ediyor. Federasyon başkanının kim olacağına o karar veriyor. En kudretli 16 kişi bir yana o bir yana. Ne de olsa eski santrafor. Yeşil sahalara aşina…
ARTI 17 GÜÇ MERKEZİ: AZİZ YILDIRIM
KİMSE ona karşı ilgisiz kalamaz. Futbolla ilgilenenler ikiye ayrılır. Ona hayran olanlar, dıştan nefret eder gibi görünüp gizli hayran olanlar. Yargılanması sırasında, futbolun sadece futbol olmadığını bütün dünyaya ispat etti. Türk futbolu ve basketbolu, onun vizyonu sayesinde gerçek bir spor ve “entertainment business”ı haline geldi.
1 milyar dolarlık Süper Lig’in en değerli 3 takımından biri olan Fenerbahçe’nin kralı o.
NASIR EL-HALİFİ :DAMPERLİ KAMYONLA YILDA 450 MİLYON DOLAR
DIGITÜRK’ün sahibi Katarlı Bein Grup’un yönetim kurulu başkanı. 2001 yılından beri Süper Lig’in yayın hakları Digitürk’te. Yayın hakları için yılda 450 milyon dolar ödüyor. Bugüne kadar, yani 15 yılda Türk futboluna ve takımlarına aktardığı para 3.5 milyar dolar. Yani bugün Türkiye sahalarında Van Persie’leri, Nani’leri, Sneider’leri seyredebiliyorsak yayıncı kuruluşun ödediği para sayesinde.
MURAT ÜLKER: STATLARIN, LOCALARIN, FORMALARIN VEZNEDARI
FENERBAHÇE futbol ve basketbol statlarının üzerinde onun şirketi Ülker’in ismi yazıyor. Milli Takım’ın ana sponsoru. Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor statlarında locaları bulunuyor. Futboldan çıktı, ama Türk sporunda parası devam ediyor. Spora her yıl yatırdığı para için 40 milyon lira civarında değer biçiliyordu.
FATİH TERİM: TÜRK FUTBOLUNUN JACK WELCH KARAKTERLİ CEO’SU
MİLLİ Takım’ın başında. Türk futbolunun en değerli yerli oyuncularını o seçiyor. Ekonomik anlamda bir katma değer uzmanı. General Electric’in efsane CEO’su Jack Welch’e benziyor. Daha önce Galatasaray’ı, bugün Milli Takım’ı çalıştırırken bir CEO anlayışı ile çalışıyor. Oyuncuyu sadece fiziki yetenekleri ile değil, psikolojisi ve yaşam tarzı ile de yönetiyor. Ayrıca saha kenarındaki hareketleri ile canlı yayına değer katan en önemli aktörlerden biri.
SAADETTİN SARAN: SPOR YAYINI İÇERİĞİNİN YÜZDE 50’Sİ ONUN ELİNDE
TELEVİZYONLARDAKİ ulusal, kablolu ve yerel spor içeriklerinin yayın haklarının yüzde 50’sinden çoğu onun elinde. 250 Avrupa takımının, 40 ulusal federasyonun, Türkiye’de 4 büyük takımının dış maç hakları ona ait. 2016 UEFA ve 2018 Dünya Kupası eleme maçlarının Türkiye yayın haklarına o sahip. Gerçek bir spor aysbergi. Asıl gücü suyun altındaki görünmeyen tarafı.
BEKİR YUNUS UÇAR: SÜPER LİGİN İSİM HAKKI ONUN ELİNDE
SPOR Toto’nun eski patronu. Süper Lig’in isim hakkı onun döneminde alındı. Sadece büyük kulüplerin değil amatör takımların da rızkını veren oydu. Babası her türlü bahis oyunlarına karşı vaazlar veren bir din adamı olduğu için eleştiriliyordu. Ama o, “Babam çok ileri kafalı bir insandı. İlk renkli televizyonlardan biri bizim evimize girdi. Bugün yaşasaydı, sadece aldığım maaşı hak edip etmediğime bakardı” diyerek savundu. Yaptığı işlerin bugün de devam ediyor olması başarısının kanıtıydı.
AHMET SEZER: BAHİS AYSBERGİNİN SU ÜSTÜNDEKİ YÜZÜ
TÜRK sporunda 2 milyar dolara kadar rakam verilen dev aysbergin su üstündeki görünen yüzü İddaa’nın sahibi İnteltek’in genel müdürü. İddaa şirketi 2018 yılına kadar onun şirketine ait. Her yıl kazandığı paranın 500 milyon liraya yakın bölümünü spora yatırıyor.
GÖKSEL GÜMÜŞDAĞ: ‘YENİ TÜRKİYE’NİN SESSİZ SAHA KOMİSERİ
BAŞAKŞEHİR Kulübü’nün başkanı. Ama asıl gücünü Kulüpler Birliği Başkanlığı’ndan alıyor. Futbol Zirvesi Çalıştayı’nda ön plana çıktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Yeni Türkiye” dediği düzenin etkili ismi. Direkt Erdoğan’a rapor veriyor ve gücünü Saray’dan alıyor.
YILDIRIM DEMİRÖREN: FEDERASYONUN KADİFE ELDİVENLİ SESSİZ ELİ
AİLESİNİN ekonomik ve medya gücünün yanı sıra siyasetin de gücünü arkasına aldığından beri Türk futbolunda önemli bir konumda. İyi ekipler kurmayı beceriyor. Her yönetici için mayınlı arazi olan Futbol Federasyonu’nda, kirpilere binmeden ama bir tilki gibi dolaşabiliyor.
AHMET BULUT-JORGE MENDES: FUTBOLCU PAZARININ EN BÜYÜK AĞALARI
AHMET Bulut… Futbolcu menajeri. Elinde 60 futbolcu var. Beşiktaş’a Quaresma, Fernandes, Almeida ve Simao’yu getiren süper menajer Jorge Mendes’le kurduğu ortaklıktan sonra arka odadaki dev haline geldi. Arda Turan’ın 34 milyon Euro’ya Barcelona’ya transferinde başrol onlarındı.
FİKRET ORMAN: 2016’DA GÖĞÜS FARKI VE STAT İLE LİSTEDE
BEŞİKTAŞ Kulübü Başkanı. Takımı, finansal değer bakımından “Brand Finance” listesinde ilk 50’de yok. Ama bu seneki başarısı ile Galatasaray Başkanı’nın üst sırasına çıktı. Son düzlüğe yaklaşılırken başında bulunduğu Beşiktaş hâlâ lider. Herkes “Şehrin göbeğinde bu araziyi sana yedirmezler” derken, o stadı bitirdi. Üstelik Vodafone’la tarihi bir anlaşmaya imza attı. Localar sold out. Quaresma hâlâ orada.
DURSUN ÖZBEK: ETKİSİNİ KAYBETSE DE ÜÇ BÜYÜK KOTASINDAN GÜÇ
GALATASARAY Kulübü Başkanı… Bu sezon kötü gitse de, takım ilk 5’te olmasa da… Bütün eleştiri silahları ona çevrilmiş olsa da, o Galatasaray’ın başkanı. Dört büyükler kontenjanından ilk 14’te… Sneider onda. Podolski ve Muslera da onda. Ekonomi dergisi Forbes’ın da, spor istatistik sitesi Brand Finance’ın da en değerli dünya futbol takımları listesinde ilk 20’ye giren tek Türk takımı.
GÖKHAN ÖĞÜT: 145 MİLYON DOLARLA TARİHE DE İMZA ATTI
VODAFONE’un CEO’su. 13 Haziran 2013’te Beşiktaş’la imzaladığı anlaşma ile tarihe geçti. Stat Vodafone adını taşıyacak. 15 yıl boyunca bunun için Beşiktaş’a 145 milyon dolar ödeyecek. Bu anlaşma ile futbolda sponsorluk çıtasını çok yukarı çekti. Ayrıca dijital çözümler için de yaratıcı modellerin kapısını açtı.
CÜNEYT ÇAKIR: TÜRK FUTBOLUNUN SERMAYE PİYASASI KURULU BAŞKANI
TÜRK futbolunun gelmiş geçmiş en etkili hakemi. Sadece Türkiye’de değil, dışarıda da maç yönetiyor. Onun varlığı Türk futboluna değer katıyor. Onun yönettiği maçlar lig atlıyor. Türk futbolunun ahlak kalitesine reytingi o veriyor.
ŞANSAL BÜYÜKA: EKRANIN ÖNÜNDE BÜYÜK ARKASINDA DAHA BÜYÜK
HER hafta sonu futbolseverlerin ekrandaki adamı. Lig TV’de futbolu yorumlayan ekibin kaptanı. Ekranda büyük, ama ekranın arkasındaki gölgesi ondan küçük değil. Federasyon ve kulüpler arasındaki etkisi ve saygınlığı yüksek. Spor müdürlerinin de duayeni olarak spor yazarları üzerinde de çok etkili. Ekonomi onun elinde değil, ama futbol ekonomisinin psikolojik borsası onun elinde.
İLHAN CAVCAV: FUTBOLUN EN BAŞARILI HEDGE FON YÖNETİCİSİ
YILLARDIR Gençlerbirliği’ni yönetiyor. Ama Türk futbol piyasasının menkul kıymetler borsası onun elinde. Tam bir hedge fon yöneticisi gibi çalışıyor. Dünyanın dört bir tarafından genç futbolcuyu buluyor, yatırım yapıyor, değerlendiriyor, sonra futbol pazarına arz ediyor. Son yıllarda etkisi azalsa da mazisi onu hep ilk 15’te tutuyor.
ARDA TURAN: TÜRKİYE’NİN EN ÇOK KAZANAN YILDIZI
TÜRK futbolunun Bayrampaşalı efsane ismi. Dünya devi Barcelona onun için 41 milyon Euro ödedi. Takımından kazandığı para 8 milyon Euro, buna bir de oynadığı reklamlardan aldığı ücret eklenince yıllık geliri 10 milyon Euro’yu geçiyor. Turan’ın kazandığı parayı bugüne kadar Milli Takım forması giymiş hiç bir futbolcu kazanamadı.
ERTUĞRUL ÖZKÖK- hürriyet
