MHK Başkanı Ferhat Gündoğdu, Türkiye’de futbol gündemine damga vuran tarihi Hakem kararının ardından ilk kez açıklamalarda bulundu.
Yayıncı kuruluş beIN SPORTS’ta soruları yanıtlayan Ferhat Gündoğdu, 13 hakemin biletinin neden kesildiğinin gerekçelerini sıraladı.
Ferhat Gündoğdu’nun açıklamalarının tamamı şu şekilde:
“Bu kararın açıklanmasının üzerinden 48 saat geçti. Bu aldığımız karar bir operasyon veya temizlik gibi kelimelerle değerlendirilmesini kabul etmiyorum. Bunlar doğru değil. MHK olarak yaptığımız bir çalışmanın, projenin, Türk hakemliğinin geleceği için yaptığımız projenin ilk etabı olarak söyleyebilirim. Hakemlerimiz ve bizler çok yıpratılıyor. Bunun bir proje olduğunu ve sistemsel bir çalışma olduğunu bilerek yorum yaparsak çok daha iyi olur.”
“Göreve geldiğimiz günü düşünürsek ilk olarak bütün liglerin sağlıklı bir şekilde oynanması için devamlılık gerekiyordu. Bir yandan da yıllardır konuşulan Türk hakemliği değişim sürecinin başlangıcı için bir projeyi üretmek gerekiyordu. Bir plan yaptık, bunu da yönetime sunarak onay aldık. 4 ay boyunca herkese süre tanıdım. Buna çalışma arkadaşlarım da dahil. Sorumluluklarımız var, biz Türk futboluna hizmet sunuyorsak, bu hizmetin de kalitesi sorgulanıyorsa biz de kendi içimizde sorgulamayı yapmalıydık. Bu 4 aylık süre boyunca hakem arkadaşlarımızı ve gözlemcileri inceledik ve sonuç olarak bu kararı aldık.”
“Bu karar bir klasman belirlemedir. Her yıl yapılır bu klasman belirleme. Alışık olmadığımız konu bunun sezon içinde yapılmadı. Klasman belirlemeler sezon sonunda ve devre arasında yapılır. Benden önceki yönetim bunu 4 döneme çıkarmıştı, biz de devam ettirdik. O zaman bunun gerekliğini bu kadar iyi anlamamıştım ama şu 48 saatte bunu çok iyi anladım.”
“TFF‘nin MHK talimatlarında klasman belirleme talimatları vardır. MHK’ye klasman belirleme hakkı verir bu algoritma. Her an sizi sıralar. Sezon başında ve devre arasında, yıl içinde de iki kez sizi bu algoritma sizi sıralar. En altta kalan arkadaşlarımız klasman düşer.”
Güntekin Onay: Neden 10 hafta daha beklemediniz? Şaibe kelimesi de akla geliyor. Bu hakemler arasında uluslararası düzeyde isimler de var. Makasla kesermiş gibi bir karar alındı. Lütfen tatmin edici bir şekilde açıklayın bunu…
“4 aylık çalışmanın son 2 aylık döneminde eğitimlerimiz, seminerlerimiz, saha içi gözlemlerimiz, VAR kayıtları… Bunların hepsinin üzerinde çalıştık. Bu arkadaşlarım ve klasmanda kalan diğer arkadaşlarımın hiçbiri, hiçbir terör örgütüyle, illegal bir durumla yan yana gelmemiştir. Ortaya atılan iddialar asılsızdır. Bunun altını önemle çiziyorum. Bunun konuşulmasından çok rahatsızız.”
“Klasman belirlemede üç kategoride arkadaşlarımız var. 1. kategoride hakemliğinin sonuna gelmiş, güvenlerini yitirmiş, yıpratılmış arkadaşlarımız var. İster istemez yıpranıyorsunuz yılda 30 maç yönetince… Bazı arkadaşlarımız bilerek veya bilmeyerek kurumun üzerinde davranışlarda bulundular. Bizler toplum üzerinde yaşıyoruz, rol modellerimiz var. Rol model arkadaşlarımız, bulundukları statünün verdiği avantajlardan hakemlik sisteminin etkilendiğini gördük. Düşüncesinde ve davranışında hür olmayan hiçbir insan rahat karar veremez. Hakemlerden beklenen şey rahat ve hür karar vermektir. Bunun kurumu yıprattığına karar verdikten sonra 10 haftayı bile bekleyecek zamanımız olmadığına karar verdik. Hakemlere karşı yapılan bu değerlendirmeler yalnızca hakemliği değil, Türk futbolunu etkiliyor. 1. kategorideki arkadaşlarımızla bu yüzden yollarımızı ayırdık.”
Güntekin Onay: Size sorduğum soruya cevap vermiyorsunuz sayın Gündoğdu. Pazar günü maç yöneten hakemler salı günü görevden alındı. Lütfen daha açıklayıcı olun.
“Karar 8 Mart günü alınmadı. 1,5 aylık bir çalışmanın geldiği bir noktaydı. 10 maç dahi bekleyemezdik artık. Bir gün beklemeye tahammül yoktu. Kamuoyunda kasıtlı veya bencilde bir hareket ettiğimiz yönünde bir düşünce varsa bunu devre arasında yapabilirdik. Bu 1,5 aylık şansı da verdik arkadaşlarımıza. Zaman zaman küçük uyarılarla düzelmeleri için şans verdik ama olmadı.”
Güntekin Onay: Sizce Cüneyt Çakır, Fırat Aydınus kötü hakemler mi? Böylesine önemli bir hakem, Dünya Kupası’nda maç yönetmeye hazırlanırken bu karar akla yatkın gelmiyor… Akla bir çok soru işareti geliyor. Ligin bitimine 10 hafta kala bu hakemlerle yolların ayrılması son derece radikal. Kategoriymiş, performansmış bunlar yeterli değil. Bunun arkasında TFF mi var, kulüp başkanları mı var… Çok keskin bir karar, dünya futbol tarihinde görülmemiş bir şey.
“Değil tabii ki. Bu şekilde bakınca akla yatkın gelmiyor olabilir. Operasyon kelimesi kullanılıyor ama operasyon yok. 2 ve 3. kategorideki arkadaşlarımız, bir üst kategori için şanslarını yitirmiş arkadaşlarımız. Bu arkadaşlar hakemlik camiasının dışına çıkmış değil. Bu arkadaşların hepsi bizim için aynı şansa ve değere sahip. Amatör ligde maç yöneten hakemlerimiz de bu şekilde. Biz eğer bir sistem konuşup bu sistemi uygulamaya çalışırken kişiler üzerinde kalacaksak bunu yapamayız. Kamuoyunun merak etmediği şey, biz bu arkadaşlarımızla yola devam edeceğiz. Devam etmek isterlerse gözlemci, hakem eğitmeni, VAR’da yeni bir düzene geçiyoruz ve onlarla çalışmalara devam etmek istiyoruz. Kendilerine önümüzdeki günlerle bir davet yazısı göndereceğim.”
“Bu kararda kimsenin dahli yoktur. Ne TFF Başkanı, ne kulüp başkanları ne de başka kişiler. Bu listenin hazırlanmasından ve sunulmasından tamamen ben ve ekibim sorumlu. David Ellarey’in de dahli yok, listeden de haberi yoktur.”
Güntekin Onay: Mete Kalkavan’ın kararı için ne diyorsunuz?
“Tabii bu duygusal bir durum. Yıllarca birlikte görev yaptığınız kişilerle olaylı da olsa yolları ayırmış oluyorsunuz. Süper Lig ve 1. Lig’de görev yapan arkadaşlarımızı davet ettim, bunun izahatini yapmak için. Yine görüşeceğiz kendileriyle.”
Güntekin Onay: Bu hakemler bu hafta maç yönetmiyoruz derlerse ne yapacaksınız?
“Türkiye Cumhuriyeti büyük bir kurum. Böylesi bir şey bir terxihtir ama saygı duymam. İstifa edebilir, en doğal hakkı. Belli bir süre görev almak istemeyebilir. 8888 tane insan kaynağımız var, 6500’ü hakem. Aşağıda bekleyen o kadar çok genç arkadaşımız var ki… Yıllarca B ve C klasmanında görev yapıp üst klasmandan hakem ayrılmadığı için üst klasmana çıkamayan hakemlerimiz var. Aşağıda pırıl pırıl hakemlerimiz var. Onları da yakından takip eden bir ekip var, bana haftalık rapor veriyorlar. Gözlemci raporlarının yanı sıra UEFA’dan eğitim için gelen insanlardan da onlara mentorluk yapmalarını istiyoruz. Bu şekilde hem yenilenme sağlanıyor, hem de hakemliğin yüzü değişiyor. Bu duygusal kararı almak kolay değil, taşın altına elimizi değil gövdemizi soktuk. Başkanımız Nihat Özdemir’e de teşekkür ediyorum, bu projemizde yanımızda oldu.”
“CÜNEYT ÇAKIR VE FIRAT AYDINUS İLE HENÜZ KONUŞMADIK”
Güntekin Onay: Ferhat Gündoğdu öyle bir misyon edinmiş ki kendine. Rusya’da gerçekleşen Rolşevik İhtilali gibi. Nasıl bir misyon edindiniz kendinize?
“Hata veya eksiklik görüyorsak yıllardır şikayet edilen sistemi değiştirmek gerekir. Ben hakemliğin mutfağından geliyorum. İletişime açık bir insanım, akademik geçmişim de bu sorunu görüp analiz etmemde yardımcı oldu. Devamlı bununla kafa yoruyordum. Söylediğiniz gibi bir ihtilal veya operasyon amacıyla yola çıkılmaz. Gördüğümüz hataları düzeltmek gibi bir misyonumuz var. Duygusal bir durum evet ama buna göğüs gerebilmek gerekiyor. Bu ağır bir taş ve biz bunun altına gövdemizi soktuk.”
“Cüneyt Çakır ve Fırat Aydınus ile henüz konuşmadık. Arayanlar oldu. Açıklama yapacağımı ve kendileriyle bireysel olarak görüşeceğimi söyledim. Bu süreçte yorum yapmamalarını rica ettim. Dinlerler, dinlemezler kendi kararlarıdır. Bir yönetime projeyi sunarken nasıl yapacağımızı belirtirken kararı açıkladıktan sonra neler olabileceğinin de tahminlerini yapmıştık. Sosyal medyada olayı başka yerlere çekme eğilimleri de oldu. Bu yüzden bu programa geldim.”
“TRABZONSPOR’UN PUAN FARKI DOĞRUDAN ETKEN DEĞİL AMA ETKİ EDEN ŞEYLERDEN BİRİ”
Güntekin Onay: Trabzonspor puan farkıyla lider. 4 takım yarışıyor olsaydı bu kararı alabilir miydiniz?
“Doğrudan etken değil ama etki eden şeylerden biri de bu oldu. Maç planlamalarını yaparken maç oynamaya çalışan takımlar, seyircinin maç dahil olduğu maçlar olacak. İlk maçlarda yeni hakemlerimize yardımcı olmamız gerekiyor. Onların mental durumunu da takip etmemiz gerekecek. Bu durum bize dolaylı bir etken oldu.”
Güntekin Onay: Her puanın, her golün önemi çok fazla. 1. Lig’de de yarışma devam ediyor. Hatayı kaldırabilecek mi bu karar?
“Lütfen endişelenmeyin. Bu ismi geçen arkadaşlarımız da hata yapıyor. Genç arkadaşlarımız da hata yapacak. Genç arkadaşlarımızın yaptığpı hatayı daha rahat tolere edebilen bir toplumuz. Hataların nitelikleri aynı olmayacaktır ama tecrübeli arkadaşlarımıza daha fazla maç vereceğiz. Yolları ayırdığımız arkadaşlara son zamanda daha seyrek maç veriyorduk. Zaten bu arkadaşlarımızla devam ediyorduk son dönemde. 4. hakemleri de alt ligden veriyoruz.”
“8 Mart’ta kadınlarımızı sembolik olarak görmediniz. Daha sık göreceksiniz. Başkanımızın 2023’te kadın hakem sözü vardı. Bunun da üzerine düşüyoruz. Daha fazla görev alacaklar. Yakın zamanda 1. ve 2. liglerimizde onları da sahada göreceğiz.”
“YENİ JENERASYON HAKEMLERİN ALGILARI DAHA AÇIK”
“Yeni jenerasyon hakemlerin eğitim seviyeleri, algıları daha açık. Eğitim çeşitliliği fazla. Son dönemde eğitim süreçlerinde kendimizi oldukça eleştirdik. Gelen yabancı eğitimcileri de eleştirdik. Çeşitliliği arttırdık. Şu anda VAR odasına girecek arkadaşlarımız son 7 haftadır sınavdan geçiyor. 2 dakikalık klipli sınavda 100 üzerinden 75 alamazsan kusura bakma VAR’da görev yapamazsın. 40’ın üzerinde klip izlemiş oluyorlar ayrıca.”
“HAKEMLERİMİZİN İÇ DÜNYALARINDA NELER YAŞADIKLARINI BİR KENDİLERİ BİR DE BİZ BİLİYORUZ”
Hakemlerimizin iç dünyalarında neler yaşadıklarını bir kendileri bir de biz biliyoruz. Nasıl duygularla maça çıkıp nasıl duygularla maçtan ayrıldığını biliyoruz. Biz duygusal bir milletiz. Sistemsel bozukluktan dolayı farklı şeyler yaşanmış olabilir ama biz bu sistemin üzerinde çalışıyoruz.
“VAR’DA BAZI SORUNLAR OLDUĞUNA KISMEN KATILIYORUM”
“VAR’da bazı sorunlar olduğuna kısmen katılıyorum. Teknoloji olarak çok iyi imkanlara sahibiz. Zaman zaman bu teknolojiyi kullanmak için bize başvuranlar da oluyor. Bundan da mutluluk duyuyoruz. 4 yıldır VAR kullanıyoruz, ilk 2 yılı biraz sancılı geçti yeniliğe alıştığımız için. Çekilen çizgilerde derinlik arttığı zaman kuşkular oluştu doğru veya yanlış… Son eğitimlerimizde VAR sorumlumuza çizgimizi ve standardımızı sen belirle dedik. VAR odasına fazladan, çok fala yetki vermediğimiz AVAR 2 arkadaşımızı koyuyoruz. Bu arkadaşlarımız gelecek sezon ligimizde VAR veya AVAR olarak görev yapacaklar.”
“YABANCI HAKEME KARŞIYIM”
“Yabancı teknik direktör bir tercihtir ama ben yerliyi tercih ederim. Yabancı hakeme de karşıyım. Biz 84 milyonluk büyük bir ülkeyiz. İnsan gücümüz çok yüksek. Bu kadar insanın olduğu yerde dışarıdan bir beklentiye girilmesini şahsi olarak doğru bulmuyorum.”
“Profesyonel hakemlik dünyada denendi. Çok gelişmiş ülkeler bile zorlandı. İşletme mantığıyla çok karlı gelmedi. Yarı profesyonel düzen uygulanıyor. Bizde de öyle oldu. Herkese aynı sözleşme ve şartların sağlanmasını çok doğru bulmuyorum. Yeni projemiz dahilinde bunu da düzenleyeceğiz. Sabit bir hakem ücreti olarak ama zorluk ve performansa dayalı bir prim sistemine geçeceğiz. Rekabet insanları sıcak tutar ve sisteme katkı getirir. Şartlarımıza ve ekonomimize uygun şekilde ilerleyeceğiz.”
“HAKEMLERİN OLUMSUZLUK YAŞAYACAKLARINI DÜŞÜNMÜYORUM”
“Biz sonuçtan giden bir toplumuz, sonuç kötü olursa ‘Biz söylemiştik’ diyen olacaktır. Hakem arkadaşlarımızın olumsuzluk yaşayacaklarını düşünmüyorum. Gerekirse onlara her türlü desteği sağlayacağız.”
“Devre arasında Futbol Hakemliği Çalışma Grubu ile toplandık. Çok değerli bir grup, Kulüpler Birliği üyelerinden katılım oluyor. Oyunun çok fazla durması bir problem. Çalışma grubumuzda bunu hedef olarak koydum. Süper Lig’De 1. yarının ortalaması 52 dakika 37 saniye. Büyük liglere bakında 8-10 dakikaya varan fark var. Bunu doğrudan hakem arttıramaz, oyuncu yerde yatıyorsa bu onun kendi değeriyle ilgilidir. Hakemlerimize ‘Oyuncu uzak bölgede yerde yatıyorsa yanına gittikten sonra sağlık ekiplerini çağırma, giderken çağır’ dedik. Bu şekilde bize düşen şeylerde geliştirmeler yapmaya çalışıyoruz. Bununla ilgili akademik çalışmalardan da faydalanmak istiyoruz.”
AKRABALIK SİSTEMİ TARTIŞMALARI
“Son olarak akrabalık sisteminden de bahsetmek isterim. Babadan oğula, eş-dost ilişkileri… Biz bunu alt liglerde çok sayıda arkadaşımıza görev vermemeye başlamıştık. Kendilerinden de anlayış bekliyoruz. Birçok baba da bizi arayıp ‘Ben çocuğumun etkilenmesini istemiyorum, görevimdem ayrılıyorum’ dedi. Bu sistemi kaldırdığımız için güzel tepkiler de aldık.”
