Avrupa’da taklit ürün almak suçu gittikçe yayılıyor. Fransızlar, gümrüklerde orijinal olmayan formalara el koyuyor ve ürünün değeri kadar para cezası kesiyor
Avrupa Futbol Şampiyonası (Euro 2016) finallerinde Milli Takımımızı desteklemek için Fransa’ya gitmeyi planlayanların çakma yani taklit formalar konusunda çok dikkatli olması gerekiyor. Çünkü Fransa’da gümrüklerde, çantaların, tekstil ürünlerinin orijinal ya da taklit olduğunu saptayan özel ekipler var. Bu ekipler Fransız mallarının taklitlerini anında tanıyor ve hem ürüne el koyuyor hem de sahibini para cezasına çarptırıyor. Nitekim geçmişte ünlü bir sanatçımız da çakma ‘Louis Vuitton çanta’ nedeniyle böyle bir şok yaşamış, dahası, hem çantanın Fransa’daki orijinal değerini hem de hallice bir para cezasını ödemek zorunda kalmıştı…
İyi de binlerce dolarlık sosyetik çanta ile futbol ve Milli Takım sevdalılarının ne alakası olabilir? Var, hem de fazlasıyla. Zira aynı durum bugün ABD’li Nike tarafından hazırlanan ay yıldızlı Milli Takım formalarımız için de söz konusu… Bunun işaret fişeği de İsviçre’de yaşayan Prof. Dr. Bedirhan Üstün’ün önceki gün bize ulaştırdığı fotoğraf, belge ve şu e-posta:
“Euro 2016 Fransa Gümrükleri işbaşında; Dikkat! Çakma formayla gelmeyin. Ankara’da Denizciler Caddesi’ndeki bir spor mağazasından kendime ve kızlarıma Türkiye forması aldım. Gümrükte sordular, forma var mı diye, ben de evet deyince büyüteçlerle inceleyip, çakma olduğuna karar verdiler. Ürünün Fransa’daki değeri kadar 460 + 100 euro ceza kestiler. Yanımdaki bir Galatasaray formasının gerçek olduğu hologramla anlaşılınca, 460 euro ödemesini kaldırdılar insafa gelip. Ama gitti 100 euro ve formalar… Sakın ha, gelecekseniz gerçek dışı formayla gelmeyin…”
Maili okur okumaz Prof. Üstün’ü arayıp olayın detaylarını sorduk. O da yazdıklarının hafta başında Cenevre’den Fransa’ya geçerken başına geldiğini anlattı ve Fransız gümrük görevlilerinin özellikle forma sorgulaması yaptığını belirterek uyarılarını yineledi:
“Fransa gümrüğünden geçerken yanınızda 10 bin euro’nun üzerinde nakit para, 2 litrenin üzerinde yüksek, 6 litrenin üzerinde de düşük alkollü içki ya da 20 paketin üzerinde sigara varsa deklare etmeniz gerekiyor. Etmezsen cezası var. Önce bunları sorguladılar. Ardından da ‘Euro 2016’yı izleyecek misiniz ve forma aldınız mı?’ diye sordular.
Aynısını Euro 2016 için Türkiye’den gelenlere de kesinlikle yapacaklar ve ‘Yanınızda forma var mı?’ diye soracaklar, çakma olduğuna karar verirlerse de bana yaptıkları gibi formalara el koyup, ceza kesecekler. Tabii bu sadece Türklere karşı bir olay değil; örneğin İspanya ya da başka bir ülkeden gelecekler için de geçerli. Çünkü gümrükler ‘Louis Vuitton şapka taklitlerini yapan, satan değil, alan tüketen de sorumlu’ diye kocaman kocaman uyarıcı afişlerle dolu.”
Nike ABD’li ama…
Prof. Üstün’ün uyarıları açık ve netti ama Fransız malları için yapılan uygulama ABD’li Nike ya da Türkiye’den alınan bir forma için nasıl geçerli oluyor noktasında kafa karışıklığı vardı. İşte bunları da Türkiye’nin marka konusundaki en uzman isimlerinden Av. Eşref Alaçayır şöyle berraklaştırdı:
“Bir marka hangi ülkede tescilliyse oranın kanunlarına göre korunur. Dolayısıyla, bizim ülkemizde markayı haksız olarak taşıyan mal yani sahte ya da çakma mal ticari amaçla elde bulunduruluyor, satışa arz ediliyorsa suçtur. Ama bunu satın alan kişi suçlu değil. Bu son yıllarda Avrupa’da değiştirilmeye başlandı, yani almayın noktasına getiriliyor. Bunu önce İtalyan bir hukuk hakimi suç saydı. Örneğin, İtalya’da sahte Louis Vuitton çanta almak suç.
Fransa ise bunu bir adım öteye götürdü, gümrükte yakalanan sahte mallara özel kullanım olsa bile ceza kesmeye başladı. Cezası da malın orijinal fiyatı. Bu nedenle, Fransa gümrüğünde Uzakdoğu’dan gelen uçaklardaki kişilerin kollarına markalı taklit saat var mı diye bakarlar. Filtreleme dediğimiz bu uygulama Hollanda’da başlayacak ve Avrupa ülkelerinde gittikçe yayılacak.
Nike ABD’li diye durum değişmez. Çünkü Nike Fransa’da tescilli marka. Dünya Ticaret Örgütü ve Paris sözleşmeleri uyarınca da Fransa’nın tescilli her markayı koruma taahhüdü bulunuyor. Onun için, Fransa’ya gidecek olanların aldıkları Nike markalı formaların orijinalliği konusunda dikkatli olmalarında yarar var. Taklit olursa, Fransa’da cezalandırılabilirler.”
‘Sırtınızdan alırlar’
Euro 2016’daki bu sürprizin sadece valizdeki değil, Milli Takımımızın destekçileri üzerindeki formalar için de geçerli olacağını savunan Av. Cahit Suluk ise şunları söyledi:
“Genel olarak dünyada ve Türkiye’de üzerinde sahte, taklit mal olması suç değil. Mahkemeye gitsen reddeder, ‘Bunu bireysel ihtiyacı için kullanıyor, git üreticisini, satıcısını bul’ der. Ancak Fransa bunun istisnasını oluşturuyor ve üzerinde yakalarsam sana da ceza veririm diyor. O nedenle, uçaktan indiğinizde üstünüzde sahte forma varsa gümrükten geçerken sıkıntı yaşarsınız. Sırtınızdan formayı da alırlar, size ceza da verirler.”
Özetle; başlıkta vurguladığımız gibi, Milli Takımımızı desteklemek için Fransa’ya gidecekseniz, giyeceğiniz ay yıldızlı formanızın orijinal olmasına dikkat edin. Bunun için de formalarınızı herhangi bir mağazadan değil, lisanslı satış yerlerinden alın… (tunca bengin- milliyet)
