Devletin vergi muafiyeti, istisnası, indirimleri ve daha düşük oranlı vergi oranı uygulaması artık dünyada da Türkiye’de de vergi harcaması olarak adlandırılıyor. Devletler bunu yaparken birtakım ekonomik ve sosyal amaçlara ulaşmayı hedefliyor. Örneğin Türkiye’nin Doğu’da kurumlar vergisini yüzde 2’ye kadar indiren indirimli vergi uygulamasında amaç o bölgelere yatırım yapılmasını özendirmek. Türkiye ayrıca yasalar ile esnaf gibi çeşitli meslek gruplarına ve bazı kazançlara sosyal amaçlı indirim ve istisnalar sağlıyor.

Gazete Habertürk’ten Rahim Ak’ın haberine göre, Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü hazırladığı rapor ile Türkiye’nin 2017’de tam 71 milyar liralık vergiden vazgeçtiğini ortaya koyuyor. Bu tutar toplam 536 milyar lira olan vergi gelirlerinin yüzde 13’üne denk geliyor. Vazgeçilen tutar ağırlıklı olarak gelir vergisinden oluşuyor. Maliye 2017’de tam 34.7 milyar liralık gelir vergisini almaktan vazgeçmiş. Kalemlere bakıldığında birçoğunun çok haklı nedenlerle vazgeçilen vergiler olduğu görülüyor. başta çalışanlara verilen Asgari Geçim İndirimi’nin 23.8 milyar liraya ulaştığını yani devletin bu kadar tutarı çalışanlara geri dağıttığını düşünürsek vazgeçilen vergiler hakkındaki düşüncemiz de olumluya dönüyor.

YÜZDE 15 VERGİ ÖDÜYORLAR

Ancak raporda göze batan birkaç rakam de yok değil. Her şeyden önce milyon dolar ücret alan futbolcuların yüzde 99’unu oluşturduğu sporculara yapılan ücret ödemelerinde vazgeçilen verginin geçen yıl 259 milyon lira olduğu görülüyor. Çünkü futbolcuların gelir vergisi diğer çalışanlarda olduğu gibi yüzde 15’ten başlayıp yüzde 35’e gitmiyor. 2019 sonuna akdar uzatılan düzenleme ile Süper Lig’de oynayan futbolcular için sadece yüzde 15. 2016-2020 arasında vazgeçilen ve vazgeçilecek olan verginin ise 1.5 milyar liraya kadar ulaşacağı hesaplanmış.

GENÇ GİRİŞİMCİYE SADECE 11.3 MİLYON TL

Futbolculara yapılan indirim büyük önem verilen işletmelerdeki Ar-Ge çalışanlarına yapılan desteğin (525 milyon lira) yarısından daha yüksek. Bazı önemli rakamlar var ki onlarla karşılaştırılmayacak kadar yüksek. Bu karşılaştırmalarda her ne kadar Türk insanının Ar-Ge ve girişimle ilgilenmemesinin payı varsa da yine de rakamlar ilginç. Örneğin KDV’de Ar-Ge yazılım istisnası sadece 331 binde, yatırım teşvik belgeli yatırımlarda istisna sadece 16 milyon liraya kadar. Genç girişimcilere yapılan gelir vergisi istisnasının 11.3 milyon lirada kalması ve yatırımlarda kullanılan yatırım indirimi tutarının da 39 milyon lira ile sınırlı olması da futbolculara yapılan vergi indiriminin büyüklüğünü ortaya koyuyor.

TOPLAM 71 MİLYARLIK VERGİ ALINMADI YATIRIM İÇİN 5 MİLYAR ŞİRKETLERDE KALDI GÜNLÜK

Bazı kazançlardan yapılan indirimler var ki onlar da ikili anlaşmalar ve Türk müteşebbislerin yurtdışında iş yapabilmesi için olmazsa olmaz niteliğinde. Örneğin 322 milyon lira yurtdışı iştirak kazançları, 1.1 milyar lira yurtdışı inşaat işleri gelirlerinden vergi alınmamış. Daha da önemlisi bölgesel yatırımların desteklenmesi ve stratejik yatırımların da Türkiye’ye yapılması için Kurumlar Vergisi oranını yüzde 2’ye kadar indiren indirimli kurumlar vergisi desteği ile tam 2017’de 5,1 milyar liralık vergiden de vazgeçilmiş durumda. Bu tutar 2016’da sadece 2.3 milyar liraymış. Yani tam iki kat artmış.