Okuldaki camların kırılışı, Galatasaray’ın doğuşu demek
Araştırmacı yazar Melih Şabanoğlu’nun kaleme aldığı “Kuruluş: Mekteb-i Sultani’den Galatasaray Spor Kulübü’ne Türkiye’de Futbolun Erken Çağı”, İstanbul’da 1904 ila 1907’de gerçekleşen spor faaliyetleri ile kulübün doğuşuna ışık tutuyor. Şabanoğlu kitapta, ‘1905 yılında Galatasaray Kulübü’nün kurulmasını ve sonrasında ayakta kalmasını ne sağladı?’ sorusunun peşine düşüldüğünü söylüyor.
VakıfBank Kültür Yayınları’nın okuyucuyla buluşturduğu, Melih Şabanoğlu’nun yazdığı kitap, anekdotlar, gazete kupürlerinden alıntılar, hatıratlar ve birçok tarihi fotoğraf eşliğinde Galatasaray Kulübü’nün doğuşunu anlatıyor.
Yazar, “1905 yılında Galatasaray Kulübü’nün kurulmasını ve sonrasında ayakta kalmasını ne sağladı?” diye soruyor ve ardından başlıyor aktarmaya: “Bugüne dek elimizde sadece üç kurucunun hatıraları bulunuyordu; Ali Sami Yen, Abidin Daver ve kısmen Bekir Sıtkı Bircan. Bu çalışma sırasında iki kurucunun daha hatıralarına ulaşıldı; Asım Tevfik Sonumut ve Refik Cevdet…” Şabanoğlu, “Osmanlı’da futbol ilk olarak rugby kurallarıyla oynandı” diyor. “Bilinen ilk futbolcular Britanyalılar, elimizdeki kayıtlara göre de futbolun ilk kez oynandığı yer İstanbul” şeklinde de not düşüyor.
Modern futbolun doğuşu
İstanbul’daki Britanya kolonisinde ilk futbol maçları 1880-1900 yıllarında oynanıyor. Ancak sonraki senelerde “association futbol” hâkim oluyor. Tam da bu aşamada devreye Ali Sami Yen giriyor. Yen, 18 yaşındayken Moda Çayırı’nda İngilizlerin modern futbol kurallarıyla oynadığı bir futbol maçını seyrediyor. Ancak futbol, o dönem hangi topla oynanırdı ve Mekteb-i Sultani öğrencileri bu spora nasıl dâhil oldu? Bu soruların genişçe cevaplarının yer aldığı kitapta Yen’in anılarına kulak veriyoruz: “İlk oyunlarımız futboldan başka her şeye benzerdi. Top ortaya fırlatılır, bütün çocuklar üstüne hücum ederdi…” Peki, 1900’den sonra ne değişti?
Mektepliler maçta
Şabanoğlu, Mekteb-i Sultani’de bazı dönemlerde okul yönetiminin futbol oynanmasını yasakladığını belirtiyor. Çünkü ortada cam, çerçeve kalmaz, oynayanlar da yaralanırmış. Öğrenciler bu nedenle çayırlara futbol oynayama giderdi, futbolu geliştirirdi… Şabanoğlu, durum böyle olunca “Futbol, kurallar bakımından association futbola oldukça yaklaştı” diyor. Tüm bunların sonucunda ise Galatasaray Futbol Takımı yavaş yavaş kendini gösteriyor. Mekteb-i Sultani’de 1905-1906 eğitim yılında futbol faaliyetleri bir hayli yoğun geçiyor. Mektepliler ilk kez bir futbol maçı seyrediyor. Şabanoğlu’na göre bu durum, Galatasaray’ın kuruluşu yolunda, Yen’in futbol maçı seyretmesinden sonra yaşanan en büyük ikinci gelişme. Imogene-Moda maçını izleyen öğrenciler, Moda Kulübü ile maç yapmak istiyor, işte bu süreçte de ilk forma, logo ve isim ortaya çıkıyor. Fakat Galatasaray’ın kırmızı-beyaz forması, nasıl sarı-kırmızıya dönüştü? Galatasaray adı nasıl doğdu?
“Kuruluş: Mekteb-i Sultani’den Galatasaray Spor Kulübü’ne Türkiye’de Futbolun Erken Çağı”nda kulübün kuruluşunu, modern futbolun gelişimini ve bu sürece kimlerin katkısı olduğunu tarihi kayıtlar eşliğinde okuyacaksınız.
Künye
Kitap: Kuruluş: Mekteb-i Sultani’den Galatasaray Spor Kulübü’ne Türkiye’de Futbolun Erken Çağı
Yazar: Melih Şabanoğlu
Yayınevi: VakıfBank Kültür Yayınları
Sayfa sayısı: 368
Fiyatı: 32 TL
Satış Yerleri: D&R, Idefix, Prefix
VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY) hakkında
Milli sanat yaşamımızı evrensel açıdan zenginleştirmek, kültürel değerlerimizi de yaygınlaştırarak gelecek nesillere aktarmak amacıyla yayın hayatına başlayan VakıfBank Kültür Yayınları, vakıf kültürünün bugünkü emanetçisi olarak nesillerdir büyük, güçlü ve köklü bir aile olarak yoluna devam eden VakıfBank bünyesinde 2018 yılında kuruldu. “Ve Benzersiz Kitap” ilkesiyle hareket eden VBKY, kitapseverlere beşeri bilimler ile klasikler ağırlıklı altyapısı güçlü ve edebi eserler sunuyor.
