Spor Psikoloğu Zeynep Gökçen Cihan, futbola gönül veren çocukların geleceğe iyi hazırlanamadığının altını çizerken, futbol ile bilim arasındaki bağı FutbolMedya.com’a anlattı.
Anıl Budak
Ülke olarak en büyük aşklarımızdan olan Futbol, her gün değişiyor, gelişiyor ve farklılaşıyor. Bu değişimde de en önemli parantezlerden birisini bilim açıyor. Özellikle futbolcumuzda bilimin ne kadar kullanıldığı tartışılsa da bilimin gerçeklerinden kaçmayan ve bundan yararlanan kulüplerimizin sayısı da her geçen gün artıyor. Bu bağlamda bu hafta Spor Psikoloğu Zeynep Gökçen Cihan ile bir araya gelerek, sporda ve özellikle de futbolumuzda bilimin yerini konuştuk. Sporculara önemli tavsiyeler veren Cihan, erkek egemen bir sektörde yaptığı işin zorluklarını da futbolmedya.com okuyucuları için anlattı. İşte o keyifli röportaj;
Zeynep Gökçen Cihan kimdir ?
Balıkesir’de doğdum ve büyüdüm. Babam Rizeli. Lisede ve öncesinde çok başarılı bir öğrenciydim. Liseden sonra İstanbul’da özel bir üniversitede psikoloji lisansımı tamamladım. Sonrasında ise çeşitli hastanelerde adli psikoloji noropsikoloji stajları yaptıktan sonra Türkiye Futbol Federasyonu’nda psikolojik performans danışmalığı eğitimi aldım. Aynı zamanda da aile danışmanıyım.
‘O GÖZYAŞLARI HAYATIMI DEĞİŞTİRDİ’
· Spor Psikolojisine ilgi nasıl başladı ?
Aslında bu gerçekten çok ilginç oldu. Bir gün okuldaydım son senemdi. 3 büyüklerden bir futbol takımı okulumuzu ziyaret etti. İçlerinden birisinin yaptığı konuşma telefonumdan kafamı kaldırıp ona bakmama sebep oldu. Yaşadığı zorluklardan ve bu yüzden takımdan gitmek istediğinden bahsetmişti. Onun yaptığı konuşma bana ilginç geldi. Kendi kendime ‘Neden’ diye sordum. Sonrasında kendisiyle sohbet etme şansım oldu. Ağlıyordu. Koskoca bir yıldız karşımda ağlıyordu. Stresten günde 5 paket sigara içtiğini söylüyordu. O an Spor alanında bir şeyler yapabileceğimi hissettim ve spor psikolojisine karar verdim. Ona da bu alanda kariyer yapacağıma söz vermiştim. Fakat kendisi şuan ülkemizde değil. Onun için geç kaldım ama bundan sonrası içim elimin değdiği her yere çözüm ulaştırmaya devam edeceğim…
‘FUTBOL OYNAMAKTAN KORKUYORUM’
· Aile de spora ilgi ne düzeyde ?
Babam, uzun seneler hentbol ve boz yapmış. Ben ise Tenis oynuyorum, aslında futbol oynamayı da çok isterdim ama topa çok sert vuruyorlar korkuyorum. Bu yüzden de futbolun psikoloji kısmında kalmayı tercih ediyorum.
‘ŞARTLANMAK ASLINDA KAYBETTİRİYOR’
· Müsabakalardan önce ve sonra sporcu, stres altında kalabiliyor. Bunu aşmak için ne tür çalışmalar yapılıyor?
Evet birçok sıkıntılar yaşıyor sporcularımız. Kazanmak için ayrı, aksi bir sonuçta ortaya çıkacak sonuçlar için ayrı stresler yaşıyorlar. Aslında sporcularımızın kazanmaya şartlanması kaybetmeye bir adım daha yaklaştırıyor. Yapabileceklerinin en iyisine şartlanmaları burada önemli. Bizim futbolumuzda maalesef netice çok önemli olduğu için bir futbolcunun 90 dakika boyunca gösterdiği muhteşem performans bile hiçe sayılabiliyor. Bu yüzden bilimsel açıdan bu konunun çözümlenmesi kesinlikle bir gereksinimdir. Yeter ki istensin…
· Motivasyon’un önemi sizce nedir? Bir sporcunun motivasyonunu neler yükseltir?
Bu zamana, koşula göre değişkenlik gösterir. Bugün motive olduğun bir şey yarın seni motive etmeyebilir. Ruh halimiz zamana ve şartlara göre değişebilmektedir. Önemli olan anın farkındalığı ve o anın en uygun motivasyon unsurlarıdır. Teknik direktör ve antrenörlere bu konuda çok görev düşmektedir.
‘BİLİME SADECE UZAKTAN BAKIYORLAR’
· Türkiye’de spor kulüpleri, işin mental tarafına nasıl bakıyor. Profesyonel yardım almayı tercih ediyorlar mı?
Ah işte bu kanayan yaramız. Keşke baksalar. Belki de sadece bakıyorlardır ne dersiniz. Elbette tercih edenleri var hatta hiç ummadığınız kulüpler performans danışmanlarını deplasmanlara 2 gün önceden gönderiyor. Ama maalesef çok çok azı. Bu sayıları yukarılara taşıdığımız zaman birçok şeyi de zamanla aşacağımızı düşünüyorum…
· Türkiye liginde psikolojik olarak sahada en güçlü takım hangisi?
Birçok yönden farklı cevaplar verebilirim ama sanırım Fenerbahçe diyeceğim. Saha içini değerlendirerek bunu söylüyorum aslında. Saha dışında olanları sahaya yansıtmayan nadir takımlardan bence Fenerbahçe. Futbolcu olarak ise Muslera’yı çok başarılı buluyorum. Psikolojik olarak sahada en güçlü futbolculardan…
· Ülkemizde taraftar psikolojisini nasıl yorumlarsınız ?
Nasıl ki sporcularımız için bir dizi eğitim planlamamız var ise taraftarlarımız için de eğitim ve seminerler düzenlenmesi gerekmektedir. Onlar da bilinçlendirilmeli. Biz futbolerkil bir ülkeyiz. Taraftarsız da bu oyunun hiç tadı yok.
· Avrupa Şampiyonası’nda Milli Takımımı’mızda yaşandığı söylenen birçok olay var bunda medyanın etkisi var mıdır ?
Hani derler ya; ‘‘Boşanacağımızı çocuk okulu bitirince söyleyelim de dersleri etkilenmesin’’ İşte medyada anne baba gibidir. Nerede ne yapması ne söylenmesi gerektiği iyi bilinmeli…
‘KAPTAN DEĞİŞİRSE ROTA ŞAŞAR’
· Şu ana kadar işin teknik tarafını konuştuk. Sizin kişisel kariyerinize dönecek olursak, geçen sezon Balıkesirspor ile anlaştınız ve göreve geldiniz. Göreve geldiğinizde oyuncuların psikolojisi takımdaki düzen nasıldı sizden sonra neler değişti ?
Genelde alt yapı eğitimlerimiz oldu. Çocuklara hayal kurun dediğimde sadece bakıyorlardı hayal bile kurmayı lüks görüyorlardı. O kadar yetenekli ve akıllılar ki pırıl pırıllar. Elbette hiç dinlememişler onları. Beraber hayaller kurduk ve yol çizdik. Ama A Takım için aynı şeyi söyleyemeyeceğim. Bir geminin kaptanı sürekli değişirse rota ister istemez şaşıyor.
‘BAKIŞ AÇISI DEĞİŞMELİ’
· Futbolcularla, yöneticilerle iletişiminiz nasıldı ?
Orada işinizi yapıyorsunuz ama bir anda kendinizi uçurumdan atılmak üzere buluyorsunuz. Siz düşüyorsunuz. Sadece bayansınız diye. Biz federasyonda onlarca bayan psikolog bu eğitimi aldık. Hepimiz başarılı kariyerli psikologlarız. Bakış açılarını değiştirirlerse her şey eminim çok daha farklı ilerleyecek futbolumuzda…
· Erkek egemen bir toplulukta görev yapmanın zorluklarını en çok yaşayan kişilerden biri olarak arkadan gelenlere neler tavsiye edersiniz ?
Açıkcası bu konuya ayrı bir röportaj yapalım derim. O kadar çok ki. Bu sektörde bayan olmanın zorlukları çok çok fazla. Öncelikle gardını almak zorundasın. İşinden önce kendini korumakla uğraşıyorsun, haksızlığa uğruyorsun, sesini çıkarıyorsun eee o zaman da kaba kuvvet tehdit görüyorsun baktılar yine olmadı bu sefer de iftiraya uğruyorsun. O yüzden bir bayan gardını her zaman almalı ve bildiği yoldan vazgeçmemeli.
‘KOLTUKTA OTURARAK BAŞKAN OLUNMAZ’
· Türk futbolunda var olan yanlış nedir ? Nelerin değişmesi gerekiyor ? Hem yönetici, hem futbolcu, hem medya, hem de taraftar bazında… ?
Öncelikle rant kavgasına son verilirse çok daha güzel bir futbol izleyebiliriz. Para her şeyin önüne geçmiş durumda. Futboldan anlamayan yöneticiler, kulüplerin başına geldiği zaman maalesef yanlış kararlar alıp başarıya ket vurabiliyorlar. Bu işler koltukta oturarak öğrenilmiyor. Biz senelerce eğitim alan kişiler olmamıza rağmen biz bile halen öğrenmeye devam ediyoruz, ‘Biliyoruz’ demiyoruz. Öğreniyoruz. Adam hayatında sadece ev satmış ama yönetim kurulunda. Sen ne anlarsın karakter yetenek ve gelecekten. Kısacası her anlamda düzenin değişmesi gerekiyor.
· Balıkesirspor ile yollarınızı ayırdığınızı biliyoruz? Bundan sonraki yol haritanız konusunda neler söylemek istersiniz ?
Rutin aralıklarla İngiltere’de futbol eğitimlerime ve çalışmalarıma devam edeceğim. Onun dışında Türkiye’de aile danışmanlığı görevime devam ediyorum. Balıkesirspor camiasında da başarılar diliyorum. Başarı için bilim her zaman olmazsa olmaz. Bu tüm camialarımızca unutulmamalı.
